(Biofuel: The New Path of Energy Revolution in India)
जगातील वाढते प्रदूषण (Pollution), हवामान बदल (Climate Change) आणि खनिज इंधनाचा (Fossil Fuel) संपणारा साठा यामुळे Renewable Energy स्रोतांची गरज वाढली आहे. अशा वेळी Biofuel हा पर्यावरणपूरक आणि नूतनीकरणक्षम (Renewable) इंधनाचा पर्याय म्हणून वेगाने लोकप्रिय होत आहे.
दरवर्षी 10 ऑगस्ट रोजी साजरा होणारा International Biofuel Day हा या संकल्पनेच्या प्रचारासाठी महत्त्वाचा दिवस आहे.
इतिहास (History of International Biofuel Day)
- 10 ऑगस्ट 1893 रोजी Rudolf Diesel यांनी पहिल्यांदा Peanut Oil वर चालणारे डिझेल इंजिन यशस्वीपणे चालवले.
- या प्रयोगाने दाखवून दिले की वनस्पती तेलासारखे Biofuel हे पेट्रोल-डिझेलला पर्याय ठरू शकते.
- या घटनेच्या स्मरणार्थ हा दिवस साजरा केला जातो.
बायोफ्युएल म्हणजे काय? (What is Biofuel?)
Biofuel म्हणजे जैविक स्रोतांपासून (वनस्पती, प्राणी, सेंद्रिय कचरा) तयार होणारे नूतनीकरणक्षम इंधन.
हे पेट्रोल, डिझेल आणि एलपीजी यांना पर्यावरणपूरक पर्याय आहे.
प्रकार (Types of Biofuel)
- Bioethanol – ऊस, मका, गहू यापासून तयार; पेट्रोलमध्ये मिसळले जाते.
- Biodiesel – वनस्पती तेल, वापरलेले खाद्यतेल, प्राणी चरबीपासून; डिझेल इंजिनमध्ये वापरता येते.
- Biogas – शेण, अन्नकचरा, सेंद्रिय कचऱ्यापासून; स्वयंपाक, वीज, वाहनांसाठी.
- Advanced Biofuel – शैवाल, औद्योगिक सांडपाणी, कृषी अवशेष यापासून; उच्च कार्यक्षमतेचे.
बायोफ्युएलचे फायदे (Benefits of Biofuel)
- Environment Friendly – कार्बन उत्सर्जन कमी.
- Renewable Source – सतत पुनर्निर्मित होणारे इंधन.
- Economic Savings – इंधन आयात कमी करून परकीय चलन बचत.
- Rural Employment – शेती, प्रक्रिया, वाहतूक क्षेत्रात रोजगार.
- Waste Management – सेंद्रिय कचऱ्याचा ऊर्जा उत्पादनासाठी वापर.
भारतामधील बायोफ्युएल धोरणे (Biofuel Policy in India)
- National Biofuel Policy 2018 – 2030 पर्यंत पेट्रोलमध्ये 20% Ethanol Blending.
- Ethanol Blending Program (EBP) – ऊस, मका, धान्य यापासून इथेनॉल उत्पादन.
- SATAT Scheme – देशभर CBG (Compressed Biogas) प्लांट्स उभारणी.
- Energy Independence 2047 Vision – PM मोदींची ऊर्जा स्वावलंबन योजना.
बायोफ्युएल क्रांती का घडवू शकते? (Why Biofuel Can Trigger an Energy Revolution)
- Energy Independence – खनिज तेल आयात कमी होईल.
- Farmers’ Income Boost – पिकांना नवीन बाजार.
- Cleaner Environment – प्रदूषण कमी.
- Waste to Energy – कचऱ्याचा इंधनासाठी वापर.
- Industrial Growth – नवीन प्रकल्प व रोजगार.
आव्हाने (Challenges)
- उत्पादन खर्च जास्त.
- आधुनिक तंत्रज्ञान व Infrastructure कमी.
- अन्न व इंधन पिकांमध्ये स्पर्धा.
- धोरणांची सातत्यपूर्ण अंमलबजावणी आवश्यक.
योग्य गुंतवणूक, तंत्रज्ञान आणि शाश्वत पद्धतींसह Biofuel in India एक हरित-ऊर्जा क्रांती घडवू शकते. यामुळे Renewable Energy Sector मजबूत होईल, ग्रामीण अर्थव्यवस्था बळकट होईल आणि भारत ऊर्जा स्वावलंबनाच्या दिशेने पुढे जाईल.